Jukon

Jukon je jedna od 3 teritorije u Kanadi, pored još 10 provincija. Nalazi se u severnozapadnom delu Kanade i na jugozapadu i zapadu se graniči sa Aljaskom, na severu izlazi na Boforovo more, na istoku deli granicu sa Severnozapadnim teritorijama, a na jugu sa Britanskom Kolumbijom. Po broju stanovnika je 12, a po površini 9. kandaska teritorija u poređenju sa ostalim provincijama i teritorijama. Glavni grad ove teritorije od 1953. je Vajthors, što u bukvalnom prevodu znači Beli Konj. Godine 1898. zvanično se odvojila od

Severozapadnih teritorija i postala poznata pod nazivom Teritorija Jukon, da bi tek od 2002. zvanično ponela naziv Jukon. Ova teritorija je bilingvalna, njeni stanovnici govere i engleski i francuski jezik, a na ovoj teritoriji nisu strani ni jezici Prvih Naroda.

Istorija

Prvi ljudski tragovi na ovoj teritoriji datiraju od pre nekoliko desetina hiljada godina. Prvi noviji tragovi na ovoj teritoriji su, kao i u drugim delovima Kanade, od Prvih Naroda. Istraživači su do ove teritorije stigli nešto kasnije u poređenju sa drugim teritorijama i provincijama. Prvi Evropljani koji su kročili na ovo tle bili su Rusi u XVIII veku.

Važan događaj u istoriji Jukona jeste zlatna groznica u Klondajku, u blizini Aljaske. Lokalno stanovništvo pronašlo je rude zlata 1896, što je privuklo pažnju celog sveta. Preko 100.000 ljudi krenulo je u potragu za zlatom na ovoj teritoriji. Ova zlatna groznica trajala je od 1897. do 1899. godine, kada je Jukon postao opustošen, a tragači za zlatom prešli na Aljasku.

Drugi značajan događaj na ovoj teritoriji bio je za vreme Drugog Svetskog rata i to je bila izgradnja Aljaska autoputa. Cilj izgradnje ovog autoputa bilo je povezivanje Sjedinjenih Američkih Država sa Aljaskom kroz Kanadu. Ovaj autoput doprineo je razvoju Jukona.

Ime teritorije potiče od reči Yu-kun-ah od naroda Gwich’in u značenju velika reka odnoseći se na reku Jukon, po kojoj je teritorija i dobila naziv.

Industrija

Najzastupljenija industrija je rudarstvo. Nekada je zlato bilo najznačajnija ruda na ovim prostorima, ali je zlatna groznica iz 19. veka imala negativan uticaj. Danas je Jukon poznat po rudama srebra, bakra, cinka, olova, azbesta, molibdena, nikla. Agrikultura nije najrasprostranjenija industrija, ali je značajna za teritoriju.

Najzastupljenija je u blizini glavnog grada i u dolini Takini. Najviše se proizvodi bobičasto voće. Ribolov je takodje zastupljena grana idustrije u Jukonu. Najviše na razvoj ove industrije utiču izlaz na more na severu teritorije kao i 24 jezera pogodnih za uzgoj ribe. Šumarstvo je uglavnom zastupljeno u južnijim delovima teritorije. Zastupljene vrste drveća u Jukanu su: bela i crna smreka, smrekov bor, alpska jela, jasen. Najstarija industrija na ovoj teritoriji je trgovina krznom koja datira s početka 19. veka. Stanovnici Jukona bili su poznati po pravljenu zamki za hvatanje životinja što je doprinelo korišćenju istih u različite svrhe - od ishrane do oblačenja.

Klima

Klima u Jukonu je pretežno subarktička. Sever zemlje preseca severni polarni krugi, te su dani u Jukonu dosta dugi, posebno na leto. Na samom severu dan leti može trajati i 24h. Leta su krata, sveža, ali temperature ponekad mugu doseći do 35. podeljka Celzijusove skale, dok u dugim, hladnim i snežnim zimama temperatura može doseći do -50oC.

Gradovi

Glavni grad teritorije Jukon je Vajthors. Ovo je jedino naseljeno mesto sa titulom grada u Jukonu. Najveći je grad u severnoj Kanadi. Nalazi se na jugu Jukona, na istoimenoj reci. Naziv je dobio po brzacima na reci koji su podsećali na bele konje. Jedan je od najnezagađenijih gradova na svetu, i čak je i obarao Ginosov rekord u ovoj kategoriji. U Vajthorsu živi više od 70% stanovništva čitave teritorije.

Doson Siti je nekada bio glavni grad ove teritorije. Nalazi se u centralnozapadnom delu teritorije u blizini granice sa Aljaskom. Bio je centar zlatne groznice u 19. veku.

Aktivnosti i atrakcije

Kanjon Majls

Kroz ovaj kanjon protiče reka Jukon. Popularna aktivnosti na reci su rafting i kajakaštvo, a preko reke se prostire viseći most, dugačak 50ak stopa koji je popularna turistička atrakcija.

Yukon Wildlife Preserve

Kako je Jukon uglavnom naseljen na jugu, veliki deo teritorije pravi je rezervat netaknute prirode i stanište mnogih životinja kao što su: ris, los, bizon, itd. Nalazi se na samo 30 minuta od Vajthorsa.

Yukon Quest

Najpoznatija trka snežnih pasa koji vuku sanke duga 1.000 milja, počinje u Vajthorsu a završava se na Aljasci. Traje između 10 i 16 dana, sve dok poslednji tim ne prođe kroz cilj.

Muzej Mekbrajd

Ovo je istorijski muzej Jukona, u kome možete saznati zanimljive informacije od Prvih Naroda, preko zlatne groznice do danas. Ovaj muzej se nalazi u Vajthorsu.

Doson Siti Muzej

Ovaj muzej je usko povezan sa zlatnom groznicom i svojim posetiocima nudi mogućnost da se detaljnije upoznaju sa ovim događajem.

Aurora Borealis

Sa teritorije Jukona može da se posmatra jedinstvena prirodna pojava - polarna svetlost. Najbolja vidljivost je u severnijim delovima teritorije, ali takođe može da se vidi i iz Vajthorsa. Najpopularniji period za posmatranje ove pojave je od januara do sredine aprila kada je nebo najvedrije.

Yukon Beringia Interpretive Center

Nalazi se u Vajthorsu i ovde mozete videti ostatke mamuta pronađenih na teritoriji Severne Amerike. Ovo je istraživački i izložbeni centar koji je osnovan 1997. godine.